Lalchhuanmawia Tochhawng

Lalchhuanmawia Tochhawng Article lawrkhawm.

Tuesday, July 19, 2011

Jona Thawnthu leh Mizo Rilru

Zawlnei Jona chu Pathianin an hmêlma kumhlun Assuria khawpui Ninevi khuaa thu va hril turin a ti a, mahse Jona chuan Tarsis khaw lamah tlanbo a tum thung. Pathianin a tir lui. Jona chuan Ninevi khaw sualzia chu a hre chiang a, chhandam ni ve tlâkah pawh a ngâi lo. Va kal se an lo vawhlum duh maiin a ring a, chuvangin an thlarau boral tur kha a vei lo va, pawi pawh a ti lo mai thei a ni. A kal hreh ngang mai.

Jona’n Ninevi khua a hmuh dan leh Mizo mipui tam zâwkin Silchar phâi vâiho kan hmuh dan khu a danglam vak lo. Khung lâi vâihote khu chu kang hluah mai se kan lawm zâwk hial mai thei a ni. Pathianin Mizote min hmangaih ang bawkin khung phâi vaihote khu a hmangaih ve tih pawh an pawm phal lo deuh mai awm e. Dholai leh Bagha phâi pheia tirhkoh zu nih chu khawchhak lam ram changkang leh Europe khawmualpuia missionary nih âi chuan kan châk lo deuh maithei a ni. Kei ngei pawh hi Kolasib Bial Danial Pâwlho khuan Pathianin Jona a ko ang deuh khan ‘Nang tlâwmngaiin Silchar phâi phei Ninevi-ah khuan chanchin tha hrilin zu awm ta che. Hlawh pêk tur che kan nei lo va, mahni i intum chawp a ngai ang,’ min ti se (Jona khan thla tin hlawh a neih ka ring lo va), chutihlai chuan New York Tarsis kalna tur thlawhna ticket hum ran bawk ila, khawi lam nge ka pan zâwk ang? Sawi thui lo ila kan mualpho lo a ni mai.

Mahni mimal, mahni vêng, mahni khua, mahni kohhran leh mahni hnam chauh Pathianin  hmangaih bik riauva hriatna te hi Jona rilru nen khan thuhmun reng a ni. Jona kha Mizoramah hian awm ve se vâi curfew puan te, vâi hnawhchhuah leh vâi sumdawng hnen atanga pawisa khawn te a uar ve viau maithei. Jona chuan an hmêlma Ninevi khua chu Pathianin a hmangaih ve tih lam reng reng a ngaihtuah lo; khaw sual hrem tlâk hmuhin a hmu a. Sim ve tlâkah pawh a dah lo. Mahse Pathian chuan Ninevi khuaa mite chu Juda mite a hmangaih ang thovin a lo hmangaih ve reng si. Pathian hnam thlan inti ngat Jona erawh chuan Pathianin Ninevi khaw mite sualna a han ngaidam mai tur chu a thik a, tlai bân dawn têpa rawn thawk ve chauhten anni tukthuan eikham atanga thawk tawhte hlawh zât, Pathian ngaihdamna an han hlawh ve ringawt tur leh chhandam an ni ve ringawt tur chu hriatthiam harsa a ti bawk a ni.

Mi vantlâng neih loh nei thei bik nih nuam tihna hi mihring ze pakhat a ni. A mi naran neih theih kan lei vea chungah âiin mi neih ve loh kan neih hian nuam kan ti zâwk a, kan lâwm zâwk bawk. Mi naran kal theihna Silchar kal âiin Delhi kalin sawi nuam an ti a. Hongkong kalte phei chuan sawi tur an ngah lehzual ngei ang. Hongkong kal haw âiin USA atanga rawn hawten chaw eia sâwmtu an ngah zâwk bawk. Chu rilru chu sakhuana-ah pawh hian a lang chhuak nasa.
 
Mi kohhran neih theih loh nei thei nihte hi kohhran tin nuam tih zawng a ni fo thin. Hnam thilah pawh a ni tho. ‘Tlawmngaihna’ hi hnam dangin nei vea kan hriat loh avangin sawi nuam kan ti. Keimahni mimal theuh hi Pathianin min hmangaih bikin kan inhria a, kan vêng chu mi vêng âiin nuam kan ti a, kan kohhran chu kohhran dang âiin Pathianin hmangaih zâwkin kan hre leh a, kan hnam ‘Mizo’ hi Pathianin hnam dang âia hmangaih zâwk hmuhin kan hmu leh a. Chumi rilru inchhâwng chho zel atang chuan Silchar leh a chhehvel khu kan thlir a, a kang khu en kan tum leh mai thin. Hei hi Jona rilru kha a ni.    

Phâi vâiho, a bikin Silchar phai vâihote khu Pathianin Mizo min hmangaih ang bawkin a hmangaih tih hi pawm harsa kan ti em? London Tarsis lama kal nge kan châk Bagha Bazar phei Ninevi-a tirhkoh zu nih? Mizo kristian tam zâwk hi chu Jona âi khan kan ropui bik lo maithei a ni.

Ninevi khaw sual sim khan an sim tlai khan vawksa leh thiang lo dang reng reng an nghei nghal em? An hun lâia Israel fate tih angin Pathian hnena inthawina tur ran an talh nghal chur chur em? Sawma pakhat an pe nghal ruih ruih em? Jona thusawi an hriat aanga Sabbath ni hmasa ber chuan inkhawm turin an inchei nghal sup sup em? An hnam hmuhsit Juda sakhua-ah inpein an tihdan zawng zawng an zawm kim vek em tihte hi Bible-in a chhui lo. A lan dan chuan sual thupha an han chawi dêk dêk kha hmangaihnaa khat Pathian chuan heng thil an tih leh tih loh pawh hi a nghâk hman lo va; an tihdâwn leh dâwn loh pawh a zâwt hmasa lo, a ngaidam hmiah mai a ni. An zinga tam tak kha chu tunlâi revival camping chhuak ang tho hian a hnu thla hnih khat lekah an tlu leh lovang tih a sawi theih bik miah loh. Chung mite pawh chu Pathian chuan hrem ta nge a ti chuang lo. Tawngkam chuan ‘Pathian hmangaihna chuan lei leh van a khuh zo’ te chu han tive thin mah ila pulpit kan chhuksan rual rualin ‘keimahni,’ ‘kan chhungkua,’ ‘kan vêng,’ ‘kan kohhran,’ ‘kan khua,’ ‘kan hnam,’ ‘kan ram’ rilru bawk hi kan pu leh thin. Kan tlangval laia Mualphêng tlangval Sawma thusawi an sawichhawn ka hriat chu (tunah chuan a tlangval tawh hauh lo vang), “Kan khua-ah chuan ‘Isua a lo kal dâwn,’ kan ti a, zan tin kan inkhawm a. Mahse Keifâng ka zu kal chu a lo ni reng reng si lo va,” tih hi a ni.

Hmânah pawh thuhrilna lam hawi TV program tha deuh mai kan promote chiam a. Mizoram zim tê, khaw 700 vela khaw 30 pawh khuh zo lo kha khawvel tâwpna chhinchhiahna ni awm takin kan sawi a, kan sawi phur tawlh tawlh a, kan program-in Pathian hmangaih ve tho hnam dang a khuh phâk lohzia te, entu an tlêmzia te, a en phatu tam zâwk tân pawha a fiah loh dan te kha kan hre phal tawh lo va. Keimahni kan phur pheng avang khan hnam dang chhandam loh tam tak la awmte Pathianin a hmangaihzia leh a la nghah peihzia lah kan ngaihtuah pha hek lo. Hetianga mahni phur pheng avanga khawvel hi boral mai se tihna rilru hi Jona rilru ka ti mai.

Amarawhchu hetia kan sawi avang hian ringtu piangthar thain vanram a beisei a, a nghâkhlel a, khawvel hi tâwp se ti a, a Chhandamtu tawh thuai thuai a châk hi a dik lo kan tihna chu a ni si lo. A lo kal lehna chu kan nghâkhlel ngei tur zawng a nia lawm. A nih dan tur anga kan nghâkhlel lutuk lo hi kan chak loh phahna a ni fo thin nghe nghe a. Mahse heta ka han sawi duh tak zâwk chu kan nghahhlelh dan khan hmasial lutuk lo se tih a ni mai,  chu chu a tâwk viau awm e. 

Engpawh ni se khaw sual burû Ninevi meuh pawh hmangaih thei Pathian chuan a miten an tisa mamawh zawng zawng an lamna Silchar phâi vâiho khu a hmangaih em em ang tih hi a rinhlelhawm loh. Tunah pastor kan dah ve ta a; kal ve thei lo mah ila i tawn taisak tal ang u.

No comments:

Post a Comment