The Naughty Boy

Middle Sikul kankal laia kan poem zir The Naughty Boy tih kha hmanni chu mi pakhat hian a rawn sawi chhuak zauh mai a. Chuta ṭang chuan ka ngaihtuah zui a, lung a tihlên bakah kan zir laia kan ngaihtuah phâk lem loh thil eng engemaw ni ka ngaihtuah zui ta a ni.

England rama mipa naupang pakhat luhlul zet mai chu an in chhuahsanin Scotland ramah a tlan bo a. A va tlan bona ramah chuan thil danglam reng reng a lo awm bik lo; an leite chu a lo khawro ve em em a. Pahnih leh pahnih belh pawh pali ve tho a lo ni. An kawngkapuite pawh thinga siamve tho an lo ni a, England ram nen a lo danglam chuang reng reng lo. An hlate chuan thlûk a nei ve tho va, a sak a nuam ve em em a, a dang chuang lo. An suante chu a rih ngaiin a rit reng a, âr khuan dan a danglam lo va, an derhken par leh England derhken par a dang chuang lo. Tichuan a hawi vel a. Mak a ti ta em em mai a. A makti chu a hawi a hawi ta ringawt mai a ni. He poem mawl tê, ning em ema kan vawn ṭhinah hian mihring rilrua thil awm a lo inphum ṭeuh mai zu nia! Mihringte hian kan la chen ngai loh boruak thar hip kan chak thin a. Kan la hmuh ngai loh ram hmuh kan chak bawk a. Kan chenna ngai loh boruak chu nuam bik dawn riauvin kan hre thin a. Mi ramte pawh nuam bik dawn riau leh a mi chengte pawh hlim bik riauvin kan hre thin. Mahni khawtualah pawh a ni tho. Kan vêng nulate aiin mi vêng nula kanhmu hmêlṭha zâwk fo. Mikhual nula an luck duh riauna chhan pawh hi The Naughty Boy rilru tho kha a ni.

Kan khua Thingsulthliah atangin Selingah nula kanva rim ṭhin. Seling tlangvalhovin Thingsulthliahah nula an rawn rim bâwk; kan intâwk vel mai mai a ni. Kankhaw chhûngah pawh Hospital Vêng leh kan vêng chu kan khua-ah rau rau chuan a inhlat ber. Kan in bul lawkah Hospital tlangvalho an rawn lêng laih laih a. An lênna nula chu an nei ta nge nge. Keini pawh an vêng tâwp tlang sângah kan han lêng a, kan han ri ve laih laih ṭhin. Kan vênga an rawn rim ṭhin nula chu ngaihzawn enah kan en lo; an vênga kan han rim ṭhin nula kha an ni pawhin ngaihzawn enah an en lutuk bik lo (a fel a, a hmêl pawh a ṭha hle chungin) tih tun hnu hian ka hre chhuak; an vêng tlangvalhovin hmêlṭha en pawha an en loh chu kan vêng tlangval pakhat chuam lawm takin a han nei ta nghe nghe. Hospital vêng nula kha kan vêng nula  ni se, kan veng nula zâwk kha Hospital nula ni se Hospital vêngah chuan kan lêng tho ang a, Hospital vêng tlangvalho pawh kha kan vêngah an rawn lêng tho vang.

Selinga kan nula va rim ṭhin kha naupan lâi aṭanga kanin bula awm ni ta se kilometer nga dawn lâia hla a,  zan thim khawc hhiat pawh sawi lova rim tur hmuhin kan hmu awm lo mang e ka ti ṭhin; tun hnu hian.

Hetiang hian kan ban phâk chiah loh ram leh boruak um chuan kan phê kan phê a, mahse a tawpna chu ‘engmah a lo ni bik lo’ tih hi a ni fo. Primary sikul kan kal lai chuan Middle sikul kal kan chak em em a. Lehkhabu an han ak ṭeuh maite chu kan awt a, kan ute lehkhabu kan lo ah ruksak a, chutianga
kan ipte a han khat ve ṭan maite chu nuam kan ti.

Chutah kan châk ang ngei chuan middle sikul chu kan han kai chho ve ta a. Thawk khat lungawi zawng a awm nameuh naa a rei lo ngei mai. Kan lungawina tur khawvel nia kan hriat chuan high sikul tlang lamah min thlawhsan leh ta daih mai a. High sikul kal ve thuai thuai chakin kan iak kan iak thin. Vawikhat chu pâwl ruk kan nih laiin kan class mate, kan class-a huai ber Rammawia chuan high sikul
naupang kal chho dul dul mai chu, “High sikul kal ve thuai thuai ka va chak tawh em!” tiin a thlir chho vang vang a. High sikul naupang a thlir lai kha ka mitthla hian a la châm reng ṭhin.

High sikul kan han lût chu nuam kan ti ngei mai. Mahse rei lo tê-ah lungawina famkim nia kan hriat chuan kan khua pawh ni lo, khaw dang college lamah min thlawh chhuahsan leh ta daih mai a. Chutah mahni in lam ngai ngawih ngawih chungin college mawngphah kan han ni a. High sikul kal laia kan awh em em thin, lehkhapuan pantê nena class kal, uniform hak ngai tawh lo college nun chu nuam hle mah se hmabak kan la ngahzia kan hre tam tulh tulh a, kan lungawina chuan university lamah min thlawhsan leh ta daih mai a ni. Chutiang deuh chuan naupan lai chuan nula tlangval nih thuai thuai kan chak a. Mahse kan han tlangval ve a, nupui fanaute han neih a, fate nen hlim taka awm kan châk leh a. Fate kan han nei ve a, fate tâna rualawt reng rengin kan phusa leh a. England naupang Scotland rama tlanbovin an ram England a ngai leh hnuhnawh ang deuh khan kan kalsan tâk kan naupan lâi te, kan tlangval lai, duh duha nula kan rim theih lâite kha kan ngâi lêt vel leh ta mai mai ṭhin zu nia! Chuvangin khawvelah hian engmah hi a lo dang chuang reng reng lo. Sâp thufing chuan ‘Thenawmte huana hnim a hring duah,’ a ti a. Hei hi Mizo ṭawnga a awmzia chu, ‘Thiante kuta sahrang hmu lian,’ tihna ani awm e. Mihring rilru-ah hian foreign bungruate ṭha bik riauva hriatna a awm duh hle a. Mi kohhrante chu fel deuh thluam, zai thiam bik riau, thawhlawm thawh ṭha bik riau, an nulate pawh hmêlṭha bik riau, hnatlâng ṭha bik riau leh inkhawm taima bik riauva hmuh an awl hle.

Mi khaw VC-te chu kan khaw VC-te aia khawtlâng hmangaih zâwk, sawrkar nawr chak zâwk leh rorel thiam zâwk anga hmuh a awl hle bawk. Mi state-te chu kan state aia corruption tlem zâwk, hruaitu nei ṭha zâwk, sualnate pawh tlêm zâwk daih anga hmuh a awl a. Zirnate pawh ṭha zâwk hliah hliah anga hmuin ram pâwnah kan inthawn chhuak zung zung a. Kan zu kalna state-a mite chuan an state aia ram dang lo hmu ṭhain foreign-a kal dan ngawt an lo ngaihtuah a. Foreign rama mite tan chuan foreign ram kan nih ve tho avangin India rama lehkha zir ram dang mi an vei huai huai a. India ramah foreign degree rawn lain an ram lamah chuan foreign degree nei lenin an leng veh veh ṭhin zu nia!

Foreign ram ngaisanga pem chhuak tam takin an tum ang an hmu lo. Kan ram a nih loh avanga foreign ram ni ve mai mai tho an lo ni a, engmah danglam a awm lo ve.

 Kankhuaa pa pakhat, a hming phel chauh ka sawi ngam Rama pawhin a nupui lo midang it deuh mai a nei a. A tâwpah phei chuan a tlanpui ta nge nge a. Mahse a hnu lawkah a nupui ngai chu a rawn beisei leh ta mai a. An sawi danin, ‘a nupui ni lo, mi dang mutpui kha nuam bik dawn riauvin a hria a, mahse a han mutpui tak tak hnu chuan a nupui ta aiin chu nu chuan a lo nei nuam chuang bik hauh lo,’ a ti e an ti ṭhin (zahmawh sawiah inngai lo ila). Hei hi mihring pianpui rilru dik tak chu a ni fo. 

Evi pawh khan Pathian phal loh huan lai taka theirah chu tui hmel bik riauvin a hria a. A ei ta mai a. Mahse a han ei tâkah chuan thei dang ang ve tho bawk a lo ni si. Thei dang a an lohna chu a rilrua Pathian thu a ngaih pawimawh lohna chiah kha a ni ta ber zâwk awm e.

Rev.Zairema sâpram fang chu, “I sâpram fan chanchin sawi rawh,” an ti a. Ani chuan, “Ka sawi peih ngang lo a ni. Duh leh chanchinbu-ah te ka la chhuah zâwk dâwn nia,” a ti a. Tun thlengin a la chhuah lo. Pastor pakhat America zin haw ve thung chu a mitthi vuina-ah rem vak lo chung chungin a mitthi vui leh a America zin chanchin chu sawi zawm a tum a. A thusawi a tingaihnawm lo zâwk. Mihring kan inang lo hle.

Thenkhat chuan ram dang kal kha ropui viauin an hria a, sawi nuam pawh an ti. A nawm pawh a nuam ang; keini ram ai chuan. Mahse thenkhat chuan he ram hi an ta, Pathian pêkah an ngai a, ram dang an kal pawhin chuti tehchiama ropuiah an inngai lo. Mizoramah an rawn haw a, Mizoram tân an thawk a, an hlim em em.
 

Mahni han insawi tel ta ila. Kei pawh Mizoram aia nuam ram dang tam tak a awm ka ring; hmuh pawh ka châk. Zin vah nuam timi ka ni a, theih nise ram tam tak ka fang duh. Mahse chumi rual chuan Mizoram hi Pathianin ka pianna tura a ruat a nih hi ka pawm a. A chhiat a thatah mawhphur vein ka inhre bawk a, chuvangin ram dang ka ngai viau lo.